ترومبوسیتوپنی کودکان یا کاهش پلاکت در کودکان چه علت‌هایی دارد و چطور تشخیص داده می‌شود؟

ترومبوسیتوپنی thrombocytopenia وضعیتی است که در آن تعداد پلاکت خون کاهش می‌یابد. پلاکت‌ها (ترومبوسیت‌ها) سلول‌های خونی هستند که با جمع شدن و تشکیل توده‌هایی در  حین آسیب به رگ‌های خونی، خونریزی را متوقف می‌کنند. بسته به علت، داشتن پلاکت پایین ممکن است منجر به افزایش خطر خونریزی شود یا خیر.

شایع‌ترین دلیل ترومبوسیتوپنی در کودکان، ترومبوسیتوپنی ایمنی (ITP) است. این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی به اشتباه به پلاکت‌ها حمله کرده و آن‌ها را از بین می‌برد. کودکانی که به ITP مبتلا می‌شوند اغلب سابقه یک عفونت ویروسی اخیر دارند. اکثر کودکان از ITP بدون هیچ درمانی ظرف شش ماه بهبود می‌یابند. تا آن زمان، ممکن است لازم باشد از ورزش‌های تماسی یا سایر فعالیت‌هایی که می‌تواند منجر به آسیب سر شود، اجتناب کنند.

علل کمتر شایع ترومبوسیتوپنی در کودکان شامل اختلالات مغز استخوان مانند لوسمی یا سایر شرایط خودایمنی مانند لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE) یا اختلالات ارثی مغز استخوان است.

علائم

برخی از کودکانی که ترومبوسیتوپنی دارند هرگز علائم خونریزی را تجربه نمی‌کنند. برای کسانی که علائم دارند، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• کبودی آسان
• پاشیدن لکه‌های کوچک ارغوانی روی پوست (به نام پتشی یا پورپورا)
• خونریزی بینی
• خونریزی از لثه
• خونریزی طولانی مدت از بریدگی‌های جزئی

کودکانی که موارد خفیف ترومبوسیتوپنی دارند ممکن است اصلاً علامتی نداشته باشند.

علل

اگر مغز استخوان پلاکت‌های کافی تولید نکند، بدن تعداد زیادی پلاکت را از بین ببرد یا طحال پلاکت‌های زیادی را حفظ کند، کودکان ممکن است دچار ترومبوسیتوپنی شوند.

این مشکلات می‌تواند ناشی از:

• بیماری‌هایی که بر سیستم ایمنی تأثیر می‌گذارند
• عفونت‌ها
• اختلالات ارثی
• قرار گرفتن در معرض برخی دارو‌ها یا سموم
• سرطان‌هایی مانند لوسمی یا لنفوم

تشخیص

آزمایش خون می‌تواند تشخیص را تأیید کند و ممکن است سرنخ‌هایی از شرایط زمینه‌ای ایجاد‌کننده مشکل ارائه دهد. به ندرت، پزشک ممکن است بیوپسی مغز استخوان را پیشنهاد کند.

درمان

درمان بستگی به علت ترومبوسیتوپنی کودک شما دارد. در برخی موارد، درمان ممکن است ضروری نباشد. اگر علت زمینه‌ای شناسایی و درمان شود، ترومبوسیتوپنی ممکن است بهبود یابد. درمان ترومبوسیتوپنی ممکن است شامل دارو‌هایی مانند کورتیکواستروئید‌ها، گاما گلوبولین یا دارو‌های سرکوب‌کننده سیستم ایمنی، و تزریق خون یا پلاکت باشد.