عملکرد خانواده در کنترل خشم نوجوان
وقتی در مورد دوره نوجوانی صحبت می کنیم دختر یا پسر ۱۳ تا ۱۸ سال که به نظر کمی هم خودخواه است جلوی چشم می آید. ولی من می گویم اول نوجوانی خودمان را در نظر بگیریم که چگونه فرزندی برای پدر و مادرمان بوده ایم؟ هر چقدر هم که آرام و بدون حاشیه بوده ایم بلاخره در جایی کاری از ما سر زده که به نظرمان درست ولی از دید والدین مان اشتباه بوده است.
بگذارید در مورد خودم بگویم.دوره نوجوانی من از دید پدر و مادرم آرام گذشت، هیچگاه باعث دلخوری آنها نشدم، ولی این ترس از اشتباه و اینکه موجب دلخوری پدر و مادرم نشوم، باعث شد نتوانم کاری که دلم می خواهد انجام دهم، از اینکه نکند تصمیم من اشتباه باشد و پدر و مادر مرا سرزنش کنند. همیشه سکوت بود ولی درونم جنگ بود. جنگ احساس گناه از ناراحتی پدر ومادر و سرخوردگی از اینکه آنچه که می خواهم هرگز بدست نخواهم آورد.
من به رشته کامپیوتر علاقه داشتم، ولی چون از محل زندگی ما دور بود پدر و مادرم من را از آن منصرف کردند و من به راحتی تسلیم شدم، چرا که نمی خواستم آنها را ناراحت کنم و همین کل آینده ام را تحت تاثیر قرار داد. رشته ای که دوست نداشتم را خواندم و در دانشگاه هم نتوانستم رشته خوبی انتخاب کنم و نتیجه شد خانه نشینی.ولی من این کار را با فرزندم نخواهم کرد و برای انتخاب هایش ارزش قائل می شوم و فقط او را راهنمایی می کنم و تصمیم نهایی با خود اوست.
خشم نوجوان
اکنون می خواهم مفهوم چند کلمه را بیان کنم:شرم، خشم، خصومت و پرخاشگری.
شرم هیجان منفی دردناکی است که فرد در آن احساس کهتری و بی ارزشی می کند.
خشم به هیجان، خصومت به نگرش و پرخاشگری به رفتار اطلاق می گردد.
_خشم به حالت هیجانی توصیف می شود که می تواند زیربنای پرخاشگری و خصومت باشد.
_خصومت به نگرش پرخاشگرانه اطلاق می شود که فرد را به سوی رفتارهای پرخاشگرانه سوق می دهد.
_درحالی که پرخاشگری به رفتارهای قابل مشاهده و با قصد آسیب رسانی اطلاق می شود.
اگر چه هر نوجوانی لزوماً یک مرد و زن عصبانی نیست، اما همه نوجوانان می توانند از منابع یادگیری مدیریت خشم بهره مند شوند.
به نظر گلدن (۲۰۰۴) مدیریت مناسب خشم نوجوانان از طریق کمک به آنها در رسیدن به این شناخت ها صورت می گیرد.
۱_ شناخت و تشخیص هیجانات منفی که در پشت خشم آنها پنهان است.
۲_ شناخت مبارزه و جایگزین کردن انتظارات و نتیجه گیری های غیر واقع بینانه.
۳_ یادگیری مهارت های تن آرامی و استراتژی های کاهش استرس.
۴_ رشد و گسترش مهارت های حل مسئله.
آدل فابر در کتاب چگونه به نوجوانمان گوش کنیم، چگونه با او صحبت کنیم. ساده تر به بیان این مطالب می پردازد.
خشم نوجوان
در جهانی که هر روز در حال پیشرفت است. لوازم الکترونیک نقش مهمی در زندگی همه ما ایفا می کنند مخصوصاً قشر بسیار تاثیر پذیر نوجوانان که شما نمی توانید از آنها در مقابل همه خطرات در دنیای امروز محافظت کنید، یا آنها را از اضطراب هیجانی سال های نوجوانی شان برهانید. با از فرهنگی که آنها را با پیام های نامناسب بمباران می کند دور نگهشان دارید. اما اگر بتوانید فضایی در خانه تان ایجاد کنید که بچه ها به راحتی احساساتشان را بیان کنند، احتمال بیشتری وجود دارد که به احساسات شما پذیراتر باشند و تمایل بیشتری داشته باشند که دیدگاه بزرگسالان شان را مورد توجه قرار دهند. در این صورت بیشتر می توانند محدودیت هایتان را بپذیرند و احتمال بیشتری هست که با ارزش های شما حمایت شوند.
درست است که ما به عنوان والد می خواهیم راه درست و نادرست را به فرزندمان نشان دهیم ولی باید فکرمان را از “چطور کارها را رو به راه کنم؟” به ” چطور بچه هایم را توانا کنم تا کارها را خودشان انجام دهند؟” تغییر دهیم.
روش جایگزین:روش حل مسئله
مرحله اول: نظرش را در مورد مشکل بوجود آمده جویا شوید:
پدر/مادر: مثل اینکه مسئله ای بوجود اومده که نتونستی سر وعده تعیین شده به خونه برگردی.
نوجوان: فقط منم که باید سر ساعت ۱۰ خونه باشم وقتی همه دارن خوش می گذرونن من باید بچه ها رو ترک کنم.
مرحله دوم: نظر خود را بیان کنید:
پدر/مادر:وقتی منتظرم تا سر ساعتی که تعیین کردم خونه باشی ولی تو هنوز نرسیدی. نگران میشم و فکرای بد به سراغم میاد.
مرحله سوم: از او بخواهید همراه با شما برای حل مشکل چاره اندیشی کند:
بذار ببینیم آیا می تونیم با همکاری همدیگه راهی پیدا کنیم تا هم تو بتونی با دوستات یکم بیشتر وقت بگذرونی و فکر من هم آسوده باشه.
مرحله چهارم:تمام پیشنهادات را _بدون ارزیابی آنها_ روی کاغذ بنویسید:
۱_ اجازه بدی تا هر وقت خواستم بیرون باشم و منتظرم نمونی (نوجوان)
۲_ تا وقتی که ازدواج نکردی اجازه ندم تا دیر وقت بیرون بمونی(پدر/مادر)
۳_ ساعت مجاز برای بیرون موندن منو یه ساعت بیشتر کنی (نوجوان)
۴_ موقتاً ساعت مجاز برای بیرون موندن تو رو نیم ساعت بیشتر کنم(پدر/مادر)
مرحله پنجم: لیست را مرور کنید. تصمیم بگیرید کدام یک از موارد مورد قبول هر دوی شماست و چگونه آن را عملی می کنید:
نوجوان: نیم ساعت بیشتر خوبه. اما چرا موقتاً؟
پدر/مادر: می تونیم همیشگیش کنیم. تنها کاری که باید انجام بدی اینه که ثابت کنی از حالا به بعد وقت شناس میشی.
نوجوان:تلاش خودمو می کنم.
- نحوه ابراز خشم و ناراحتی
خطاب به فرزند نوجوانتان
_به جای اتهام و لقب دادن:
اون آدم احمقی که بدون قفل کردن در از خونه رفته بیرون کیه؟
_ احساسات خود را بیان کنید:
فکر کردن به این موضوع که وقتی خونه نیستیم ممکنه کسی وارد خونمون بشه واقعاً نگرانم می کنه!
_ آنچه می پسندید یا انتظار دارید را بیان کنید:
توقع دارم آخرین کسی که از خونه میره بیرون مطمئن بشه همه درها قفل هستن.
خطاب به والدینتان
_به جای سرزنش یا اتهام:
چرا همیشه جلوی دوستام سرم داد می زنی؟ هیچ کدوم از پدر و مادرها این کار رو نمی کنن!
_احساسات خود را بیان کنید:
دوست ندارم جلوی دوستام کسی سرم داد بزنه. خیلی خجالت می کشم!
_ آنچه که می پسندید یا انتظار دارید را بیان کنید:
اگر کاری می کنم که باعث ناراحتی تو میشه کافیه بهم بگی،”لازمه چند دقیقه باهات صحبت کنم”، و به طور خصوصی موضوع رو مطرح کنی.
*نحوه صحیح تعریف و تمجید
خطاب به فرزند نوجوانتان
_ به جای ارزیابی او
تو همیشه مسئولیت پذیر هستی.
_کاری که انجام داده توصیف کنید
با این که سر جلسه تمرین تحت فشار بودی و وقت نداشتی اما وظیفه خودت دونستی که تماس بگیری و بگی که دیر می رسی خونه!
_ احساس خود را توصیف کنید
تماس تلفنی تو نگرانی منو از بین برد، ازت ممنونم.
خطاب به والدینتان
_ به ارزیابی پدر/مادر
پدر،کارت عالی بود.
_ کاری که انجام داده را توصیف کنید
وای پدر، تو نصف روز شنبه رو وقت گذاشتی تا تور بسکتبال رو واسه من نصب و آماده کنی.
_ احساس خود را بیان کنید
کاری که برام کردی واقعاً واسم ارزشمند و قابل ستایشه.
خشم نوجوان
- احساسات اهمیت دارند:نه تنها احساسات شما بلکه احساسات آنهایی که با آنها مخالف هستید و نظرات یکسانی ندارید!
- ادب و نزاکت اهمیت دارد:خشم و عصبانیت می تواند بدون توهین به طرف مقابل ابراز شود.
- کلمات اهمیت دارند: کلماتی که برای گفتن برمی‌گزینید می تواند منجر به دلخوری و تنفر شود یا حسن نیت شما را نشان دهد.
- در رابطه ای که مبنای توجه به احساسات متقابل است، تنبیه هیچ جایگاهی ندارد: همه ما انسان هستیم و در حال رشد و یادگیری! انسان هایی که مستعد خطا کردن بوده و در عین حال آمادگی مواجه شدن با اشتباهات خود و نیز جبران آنها را داریم.
- تفاوت ها و اختلاف نظرات نباید ما را شکست دهند: مشکلاتی که به ظاهر حل نشدنی می رسند، می توانند فرصتی باشند برای گوش دادن توأم با احترام، خلاقیت، مقاومت و ایستادگی.
- همه ما باید حس کنیم مورد ارزش و احترام قرار داریم: نه‌تنها به خاطر آنچه که اکنون هستیم بلکه به خاطر آنچه که می توانیم باشیم.
منابع: خشم نوجوان
مجموعه مقالات بررسی عملکرد خانواده در کنترل خشم نوجوانان.
کتاب چگونه به نوجوانمان گوش کنیم، و چگونه با او صحبت کنیم. اثر آدل فابر
دیدگاهتان را بنویسید