وقتی به غارهای ایران فکر میکنید، احتمالا به یاد غار علیصدر میافتید. اما اگر یک طبیعتگرد حرفهای و علاقهمند به تاریخ باشید، نام غار کلماکره را نیز شنیدهاید که از جاهای دیدنی لرستان محسوب میشود. غاری که داستانی مرموز و ساختاری بسیار زیبا و پیچیده دارد.
در دل رشتهکوههای زاگرس و در نزدیکی شهرستان پلدختر در استان لرستان، غاری باشکوه و افسانهای به نام غار کلماکره یا کَلْمَکْرا قرار دارد. این غار به خاطر کشف آثار باستانی و گنجینههای تاریخی، بهعنوان یکی از مهمترین مکانهای باستانی ایران شناخته میشود.
اگر میخواهید با یک تیر چند نشان بزنید، بازدید از غار کلماکره را به شما توصیه میکنیم؛ البته قبلش این مطلب از مجله گردشگری علی بابا را بخوانید تا بیشتر با این غار آشنا شویم.
غار کلماکره کجاست؟
غار کلماکره در فاصله ۱۳ کیلومتری شمال غرب شهرستان پلدختر، در شمال شرقی روستای دره باغ و روی دامنه ارتفاعات جنوبی کوه مله واقع شده است.
چگونه به غار کلماکره برویم؟
برای رسیدن به غار کلماکره باید به خرمآباد، سپس به پلدختر بروید. از آنجا به روستای دره باغ رفته، سپس تا غار کلماکره پیادهروی کنید.
بهترین زمان سفر به غار کلماکره چه زمانی است؟
بهترین زمان برای سفر به غار کلماکره فصلهای بهار و تابستان است؛ زیرا در این فصلها آبوهوا مطبوع و طبیعت اطراف غار سرسبز و زیبا است.
ساختار غار کلماکره چگونه است؟
غار کلماکره از ۴ تالار نسبتا بزرگ تشکیل شده است که با دهلیزها و مغاکهای کوچک و بزرگ تودرتو به هم متصل میشوند. این غار در ارتفاع ۵۵۰ متری کوهستانهای صعبالعبور قرار دارد.
آشنایی با غار کلماکره
غار کلماکره، یکی از شگفتیهای طبیعی و تاریخی ایران، در نزدیکی شهرستان پلدختر در استان لرستان واقع شده است. این غار باشکوه، در میان رشتهکوههای زاگرس قرار دارد و با تالارهای متعدد و دالانهای پیچدرپیچ خود، یکی از جاذبههای دیدنی این منطقه به شمار میرود.
این غار استالاگمیتها و استالاکتیتهای زیبایی دارد که طی میلیونها سال شکل گرفتهاند و هر بازدیدکنندهای را مجذوب زیبایی خود میکنند.
اطراف غار کلماکره، طبیعتی بکر و دستنخورده با مناظری زیبا از رشتهکوه زاگرس وجود دارد که بهشتی برای طبیعتگردان و کوهنوردان به شمار میرود. چشمهها و رودخانههای کوچک اطراف غار، طراوت و زیبایی محیط را دوچندان کرده است.
کلماکره به دلیل کشف گنجینههای باستانی و اشیا تاریخی ارزشمند، مکانی منحصربهفرد برای علاقهمندان به تاریخ است. گنجینههای موجود در این غار، گواهی بر وجود تمدنهای کهن و فرهنگ غنی این منطقه هستند.
طبیعت بکر و آرامشبخش اطراف غار، مکانی مناسب برای فرار از شلوغی و استرسهای زندگی شهری است. اینجا جایی است که میتوانید در آغوش طبیعت به آرامش برسید و از زیباییهای آن لذت ببرید. بازدید از غار کلماکره پلدختر، سفری به اعماق تاریخ و طبیعت است که تجربهای بهیادماندنی را برای گردشگران به جای میگذارد.
غار کلماکره کجاست؟
این غار در ۱۳ کیلومتری شمال غربی شهرستان پلدختر، در شمال شرقی روستای دره باغ و روی دامنه جنوبی کوه مله قرار گرفته است.
لوکیشن غار کلماکره روی گوگل مپ
مسیر دسترسی به غار کلماکره
غار کلماکره در محدوده شهرستان پلدختر و در نزدیکی روستای طاق ملک حسین واقع شده است. مسیر دسترسی به این غار، از شهرستان پلدختر به سمت روستای کاوه کالی و سپس روستای دره باغ میگذرد.
برای بازدید از غار کلماکره پلدختر باید ابتدا از خرمآباد، مرکز استان لرستان، به سمت پلدختر حرکت کنید. فاصله خرمآباد تا پلدختر حدود ۱۱۵ کیلومتر است و معمولا حدود یک ساعت و نیم زمان میبرد. سپس باید به سمت روستای دره باغ حرکت کنید که حدود ۴۵ کیلومتر از پلدختر فاصله دارد.
باید بخشی از مسیر روستای دره باغ تا غار کلماکره را پیادهروی کنید که مسیری کوهستانی است. بهتر است برای این بخش از مسیر، تجهیزات کوهنوردی مناسب همراه داشته باشید و ترجیحا با یک راهنما که با مسیر آشنایی دارد، سفر کنید.
دهانه غار به سمت غرب است. غار کلماکره شامل چهار تالار نسبتا بزرگ است و دسترسی به آن با توجه به ورودیهای حفرهای نزدیک به ۸۰ سانتیمتر و وجود چند آبچال کوچک و بزرگ در تالارهای دوم، سوم و چهارم، کمی دشوار است.
راهنمای رفتن به غار کلماکره از تهران
فاصله تهران تا پلدختر ۵۷۵ کیلومتر و حدود هفت ساعت و نیم است که شما میتوانید این مسیر را با اتوبوس یا ماشین شخصی طی کنید.
پس از رسیدن به شهرستان پلدختر باید با ماشین شخصی یا تاکسی به روستای دره باغ بروید که در فاصله ۴۵ کیلومتری آن قرار دارد. پس از آن باید پیادهروی کنید تا به غار کلماکره برسید.
آبوهوای غار کلماکره
غار کلماکره پلدختر به علت قرار گرفتن در رشتهکوههای زاگرس، آبوهوای کوهستانی دارد. در فصلهای بهار و تابستان آبوهوای این منطقه بسیار مطبوع و خنک است. همچنین منظرههای اطراف غار بسیار سرسبز و زیبا هستند. با این حال پیش از سفر به این غار در فصل بهار، مطمئن شوید آبوهوای منطقه بارانی نباشد.
بهترین زمان سفر به غار کلماکره
بهترین زمان برای بازدید از غار کلماکره فصل بهار و تابستان است؛ زیرا هوا خنک و طبیعت اطراف غار سرسبز و دیدنی است. با این حال، در فصل بهار ممکن است با سرمای هوا، بارش بارانهای فصلی و حتی خطر سیل مواجه شوید، بنابراین توصیه میشود قبل از برنامهریزی سفر، پیشبینی هوای منطقه را بررسی کنید.
در پاییز و زمستان سفر به این غار به علت سرما و بارش برف و باران، بسیار خطرناک است و توصیه نمیشود.
تاریخچه غار کلماکره
غار کلماکره، گنجینهای پنهان در دل کوههای زاگرس است که داستانی پر رمز و راز دارد و روایتهای مختلفی درباره آن نقل شده است. قدمت این غار باستانی به حدود ۲۷۰۰ سال پیش بازمیگردد و گمانهزنیهای بسیاری درباره گنجینههای آن مطرح شده است.
برخی معتقدند که این مکان مدفن ثروت پادشاهان ساسانی بوده و گنجینههای ارزشمندی از دوران باستان در آن نگهداری میشده است.
بر اساس برخی از روایتها، غار مربوط به دوران هخامنشیان یا حتی پیش از آن، مربوط به دوران عیلامیان است. برخی بر این باورند که گنجینه کلماکره، میراث یا هدایای پادشاهان مختلف در طول تاریخ بوده است.
یکی از روایتها حاکی از آن است که پس از تصرف بابل و بینالنهرین توسط کوروش کبیر، گنجینههای معابد بابل از شوش به این غار منتقل شدند. همچنین برخی میگویند که گنجینه کلماکره را در زمان حمله اسکندر به ایران به کوههای پلدختر بردهاند.
یکی از باستانشناسان اعتقاد دارد که محوطه خاکی ابتدای غار، گورستانی باستانی با ۱۲ قبر است. همچنین، پژوهشگری ایرانی به نام رسول بشاش، با مطالعه کتیبههای اشیای مربوط به غار، موفق به کشف نام یک خانواده سلطنتی مربوط به سرزمینی ناشناخته شده است.
به نظر میرسد که این گنجینه مربوط به پادشاهی ساماتی (ساماتوره) است که در دوره عیلامی نو بر سرزمین کوچکی در جنوب لرستان فرمانروایی میکرده است.
کشف غار کلماکره در لرستان داستان جذابی دارد. طبق روایتها، فردی به نام عزیز کلماکرهای، که یک شکارچی یا چوپان محلی بود، در سال ۱۳۶۸ هنگام تعقیب یک بز کوهی این غار را کشف کرد. او متوجه شد که بز کوهی چند بار داخل غار میرود و بیرون میآید.
در اولین بازدید، عزیز کلماکرهای سکهای قدیمی پیدا کرد و پس از نشان دادن آن به یک فروشنده عتیقه، ارزش غار را فهمید. او بارها به غار بازگشت و اشیای بیشتری کشف کرد که به مرور آنها را فروخت.
البته در فیلم مستندی که اخیرا درباره غار کلماکره ساخته شده است، عزیز کلماکرهای داستان دیگری را روایت میکند. او میگوید یک راننده ماشین سنگین از اهالی روستاهای اطراف غار کلماکره بوده و از سال ۱۳۵۰ توسط عمویش از وجود این غار خبر داشته است.
او سرانجام در سال ۱۳۵۷ به همراه پسرعمویش وارد غار شد و با شلیک به سقف غار، انبوهی از سکههای طلا و نقره پیدا کرد.
آنها نتوانستند همه غار را جستجو کنند و پس از دستگیری عزیز و پسرعمویش، محل غار فاش شد. تا سال ۱۳۶۸، غار کلماکره به طور کامل از اشیای باستانی تخلیه شد و روزانه ۵۰ تا ۷۰ نفر در حال تاراج غار مشاهده میشدند.
چند سال بعد، سازمان میراث فرهنگی از وجود این غار باخبر شد و گروهی را برای حفاظت از آن اعزام کرد، اما متاسفانه بیشتر اشیای باستانی ارزشمند مانند سکهها و مجسمههای نقرهای از اشکال حیوانات و جامهای نقرهای مربوط به دوران هخامنشیان و حکومت مادها دزدیده شده بودند.
وجه تسمیه غار کلماکره
نام کلماکره که به غار باستانی و اسرارآمیز لرستان داده شده است، داستانی جذاب دارد و گویای ویژگیهای این مکان است. کلماکره ترکیبی از سه کلمه «کل»، «ما» و «کره» در گویش لری است که هر کدام معنای خاص خود را دارند.
«کل» در گویش لری به نرینه بز کوهی گفته میشود، حیوانی حلال گوشت با شاخهای کمانی رو به بالا که در کوهستانهای اطراف غار یافت میشود. «ما» یا «مان» به معنای ماوا یا مکان استقرار است.
«کره» نیز نوعی درخت شبیه به انجیر با میوههای نامرغوب و غیرخوراکی بود. این درخت تا سال ۱۳۷۴ در دهانه غار قرار داشته است، اما متاسفانه توسط حفاران غیرمجاز قطع شد.
بنابراین کلماکره به معنای ماوا یا مکان استقرار نرینه بز کوهی و درخت انجیر است. این نام به خوبی ویژگیهای غار را توصیف میکند؛ زیرا این غار باستانی در میان کوهستانها و طبیعت بکر لرستان قرار دارد و احتمالا در گذشته ماوای نرینه بز کوهی بوده است. همچنین، وجود درخت انجیر در ورودی غار، نشانهای از حیات و سرسبزی این مکان بوده است.
ساختار غار کلماکره
غار کلماکره پلدختر، یک جاذبه گردشگری اسرارآمیز و پر رمز و راز در استان لرستان است که در دل کوهستانهای صعبالعبور قرار دارد. برای رسیدن به این غار، باید از دهلیزها و مغاکهای بزرگ و کوچک تودرتو عبور کنید.
غار کلماکره در پلدختر از نظر زمینشناسی، یک غار استالکتیت آهکی کرتاسه است. زمینشناسان معتقدند که این غار بیشتر یک پدیده طبیعی است تا تاریخی، چرا که پدیدههای زیبای طبیعی و ستونها و آویزهای رسوبی جذابی دارد.
دهانه غار در زاویهای قرار گرفته که تنها از فاصله نزدیک دیده میشود و سقف مدخل غار، مانند یک سایبان صخرهای با لبههای خمیده، ورودی غار را از دید کسانی که در دشت یا کوهستان روبهرو هستند، پنهان میکند. متاسفانه، محوطه اولیه غار توسط قاچاقچیان تخریب شده است.
غار کلماکره از چهار تالار نسبتا بزرگ تشکیل شده است. تالار اول که محل نگهبانی محافظان بوده، یک اتاقک نگهبانی به ارتفاع ۸۰ سانتیمتر و مساحت ۲ مترمربع داشته که البته این اتاقک اکنون تخریب شده است.
در این تالار، استالاگمیتهایی وجود دارند که به دلیل تخریب، اثر زیادی از آنها باقی نمانده است. یک دهلیز کوچک به طول حدودا ۴ متر و ارتفاع ۳ متر، تالار اول را به تالارهای بعدی متصل میکند.
از طریق یک دهلیز میتوانید از تالار اول به تالار دوم وارد شوید. تالار دوم ۱۵ متر پایینتر از دهانه غار است و به همین دلیل رطوبت کمتری دارد. مساحت این تالار ۷۴۰ مترمربع است و ارتفاعی بین ۸ تا ۱۵ متر دارد. تالار دوم با نمادهای طبیعی خود، از جمله چندین آبچال، حوضچههای پر از آب، دهلیزها و حفرههایی که برای مخفی کردن اشیا استفاده میشدند، مکانی متمایز و شگفتانگیز است.
برای رسیدن به تالارهای سوم و چهارم، باید از یک ارتفاع ۵ تا ۶ متری بالا بروید و دوباره پایین بیایید. در این تالارها، آب به صورت آبچاله وجود دارد که بر اثر انفجارهای غیرقانونی، خشک شدهاند. تالار سوم که بزرگترین تالار غار است، احتمالا محل نگهداری ذخایر و گنجینه اصلی غار کلماکره در پلدختر بوده است.
اطلاعات زیادی در مورد تالارهای سوم و چهارم، که محل اصلی نگهداری گنجینه بودهاند، در گزارشهای باستانشناسی وجود ندارد.
گنج های غار کلماکره
غار کلماکره در گذشته گنجینهای ارزشمند از دوران باستان را در خود جای داده بود. کشف این گنجینه هم به دلیل ارزش مادی و هم به دلیل اطلاعات تاریخی و فرهنگی آن حائز اهمیت بود.
معروفترین شی کشفشده از غار کلماکره در لرستان، جام شیردال است که به سلطان کلماکره شهرت دارد. این جام نفیس در سال ۱۳۹۲ توسط دولت آمریکا بهعنوان نشانهای از حسن نیت به ایران بازگردانده شد.
برخی دیگر از اشیای مهمی که در این غار پیدا شدهاند عبارت است از:
- ریتونها (ظرفهای نوشیدنی باستانی)
- مجسمههای حیوانات و انسان
- جواهراتی از طلا و نقره
- ماسکهای طلایی تزیینشده با سنگ لاجورد و عاج
- بشقابهای نفیسی که نشاندهنده شکوه و جلال تمدنهای باستانی هستند
- نقابها و ماسکهای نفیسی مربوط به هزار سال پیش از میلاد
کتیبهها و نوشتههای روی اشیا بیشتر با خط عیلامی و میخی بوده که نشاندهنده قدمت و اهمیت تاریخی آنها است. این اشیا باستانی گواهی بر مهارت و هنر تمدنهای باستانی ایران هستند.
متاسفانه، بسیاری از گنجینههای این غار سرقت شدهاند. سازمان میراث فرهنگی لرستان اعلام کرده است که ۲۳۰۰ اثر از غار کلماکره به نقاط مختلف جهان قاچاق شده و تنها ۱۰ درصد از آثار باقیمانده در ایران وجود دارند. این واقعیت تلخ نشاندهنده اهمیت حفاظت و نگهداری از گنجینههای باستانی است.
در حال حاضر، ۱۱۴ قطعه از این اشیای تاریخی در موزه فلکالافلاک خرمآباد نگهداری میشوند. ۱۰۰ شی در موزه ایران باستان، ۲ شی در استان ایلام و ۲ شی در موزه تبریز قرار دارند. در خارج از کشور نیز اشیایی از غار کلماکره در موزههایی مانند موزه لوور پاریس (۳۰ قطعه)، موزه متروپولیتن نیویورک (۳۰ قطعه) و موزه میهو کیوتو (۲ قطعه) نگهداری میشوند.
جاهای دیدنی نزدیک غار کلماکره
علاوه بر غار کلماکره، جاذبههای گردشگری و طبیعی دیگری نیز در نزدیکی این غار وجود دارند که میتوانند سفر شما را به این منطقه فراموشنشدنی کنند. در ادامه، جاهای دیدنی نزدیک غار کلماکره را معرفی میکنیم:
پارک جنگلی رومشگان
پارک جنگلی رومشگان یکی از جاذبههای طبیعی شهرستان رومشگان است که در استان لرستان قرار دارد. شهرستان رومشگان در ۲۵ کیلومتری پلدختر و ۳۸ کیلومتری غار کلماکره واقع شده است.
این پارک جنگلی با درختان سرسبز و انبوه، مناظر طبیعی بینظیری در پیش چشمان گردشگران قرار میدهد. بازدیدکنندگان میتوانند در مسیرهای پیادهروی پارک قدم زده و از هوای تازه و صدای پرندگان لذت ببرند. همچنین، این پارک جنگلی برای پیکنیک و گذراندن یک روز آرامشبخش در طبیعت مناسب است.
تنگه بهرام چوبین
تنگه بهرام چوبین، واقع در استان لرستان، یک تنگه باستانی و یکی از جاذبههای تاریخی و طبیعی این منطقه است. این تنگه به دلیل وجود سنگنگارههای باستانی و مناظر طبیعی خیرهکنندهاش مشهور است. فاصله تنگه بهرام چوبین تا شهرستان پلدختر ۳۸ کیلومتر و تا غار کلماکره ۵۱ کیلومتر است.
این تنگه، پناهگاهی مهم برای بهرام چوبین، سردار ساسانی بود که از آن برای تفریح، شکار و فعالیتهای نظامی استفاده میکرد. بهرام چوبین با ساخت دیوارهایی روی صخرهها، این تنگه را به قلعهای نظامی تبدیل کرد که در هنگام شورشها، به ویژه در جنگ با خسرو پرویز، پناهگاهی امن برای او بود.
دیوارهای باستانی و چهار آبانبار جذاب که هنوز پر از آب آشامیدنی هستند، از مهمترین جاذبههای این تنگه به شمار میروند.
تنگه بهرام چوبین در دامنه کبیرکوه و در مجاورت روستای شیخ مکان واقع شده است و طبیعت اطراف آن بسیار زیبا و دلنشین است. این مجموعه تاریخی در طول سال زیباییهای متنوعی را به نمایش میگذارد، اما از ابتدای بهار تا انتهای پاییز، آبوهوای مطبوعتری برای سفر دارد.
آبشار آبتاف
آبشار آبتاف یا آوتاف، یکی از آبشارهای فصلی لرستان است که در مسیر میمه به پهله زرینآباد شهرستان دهلران و در نزدیکی روستای زرآب قرار دارد. این آبشار در ۲ کیلومتری شمال شهر پلدختر و ۱۵ کیلومتر غار کلماکره واقع شده است.
این آبشار زیبا دو آبگیر در بالا دارد که در فصل بارندگی پر از آب میشوند و پس از طی مسافتی به رودخانه کشکان میپیوندد. آبشار آبتاف محیطی مناسب برای پیکنیک خانوادگی است.
آبشار آفرینه
آبشار آفرینه، واقع در استان لرستان، یکی از جاذبههای طبیعی دیدنی این منطقه است. این آبشار چهارفصل است و در تمام طول سال حوضچهای پرآب دارد که آن را به مقصدی جذاب برای بازدید در هر زمان از سال تبدیل میکند.
آبشار آفرینه یکی از جاذبههای گردشگری استان لرستان است که هر ساله مسافران زیادی را به خود جذب میکند و در ۳۹ کیلومتری پلدختر و ۵۲ کیلومتری غار کلماکره واقع شده است. این آبشار در نزدیکی روستای ییلاقی افرینه و در کنار جاده خرمآباد به اندیمشک قرار دارد.
آبشار آفرینه به دلیل قرارگیری بین دو پل تاریخی معمولان و پلدختر و نیز طبیعت منحصربهفرد و آبشارهای متعددش، بین گردشگران بسیار محبوب است. این آبشار چهار فصل و دائمی بهعنوان یکی از پرآبترین آبشارهای ایران شناخته میشود و به گفته افراد محلی، تاکنون آب آن خشک نشده است.
این آبشار در محل اتصال دو رودخانه چشمک و آفرینه قرار دارد و سرچشمه آن از به هم پیوستن این دو رود ایجاد شده است. روستای افرینه در نزدیکی آبشار، روستایی سرسبز است که طوایف مختلفی در آن زندگی میکنند.
تالاب گوریا
تالاب گوریا پلدختر در لرستان، شهرستان پلدختر واقع شده است و از نظر موقعیت جغرافیایی نزدیکی تالاب دلغونه پلدختر قرار گرفته است. تالابهای پلدختر در ۱۰ کیلومتری جنوب این شهر قرار دارند و زیستگاه بسیاری از جانوران و چرندگان محسوب میشوند.
اقامت در نزدیکی غار کلماکره
اگر قصد اقامت در نزدیکی غار کلماکره را دارید، باید به پلدختر یا خرمآباد بازگردید و یکی از اقامتگاههای بومگردی یا هتلها را رزرو کنید. در ادامه بهترین اقامتگاههای اطراف غار کلماکره را بررسی میکنیم.
۱. اقامتگاههای پلدختر
در شهر پلدختر هتلهایی وجود دارد. برای مثال، هتل رستوران شهرداری پلدختر در جاده تپه واشیان واقع شده است. همچنین اقامتگاههای سنتی، مانند اقامتگاه شهید رجایی، در نزدیکی پلدختر وجود دارد که میتواند گزینه مناسبی برای اقامت باشد.
- هتل رستوران شهرداری
- اقامتگاه بومگردی شهید رجایی
۲. اقامتگاههای خرمآباد
درست است که فاصله شما از غار کلماکره کمی طولانی میشود، اما هتلها و اقامتگاههای بسیار خوبی در خرمآباد قرار دارند که با توجه به نیاز و بودجهتان میتوانید یکی از آنها را رزرو کنید.
- هتل شاپورخواست خرمآباد (پنج ستاره)
- هتل پارسیان خرمآباد با طراحی مشابه قلعه فلکالافلاک
- هتل رصدخانه کاسین خرمآباد
- هتل سنتی مخملکوه
پیش از سفر به غار کلماکره، حتما در یکی از هتلها و اقامتگاههایی که ذکر کردیم، اتاق رزرو داشته باشید.
تجهیزات موردنیاز در سفر به غار کلماکره
بازدید از غار کلماکره در لرستان میتواند تجربهای هیجانانگیز برای شما باشد، اما با رعایت این نکات و آمادهسازی تجهیزات ضروری، شما میتوانید تجربهای ایمن و لذتبخش در بازدید از غار کلماکره داشته باشید:
- پیش از برنامهریزی برای بازدید از غار، اطلاعات کافی در خصوص آن کسب کنید.
- حتما لباس و کفش مناسب کوهنوردی بپوشید و کلاه ایمنی بگذارید.
- جعبه کمکهای اولیه، تجهیزات نخکشی، چراغ قوه و هدلامپ فراموش نشود.
- حتما با حضور یک لیدر و راهنما از غار بازدید کنید.
به یاد داشته باشید که حفظ محیط زیست و احترام به طبیعت اطراف غارها بسیار مهم است.
توصیههایی برای سفر به غار کلماکره
غار کلماکره، گنجینهای پنهان در استان لرستان است که با طبیعتی بکر و تاریخچهای اسرارآمیز، مقصدی رویایی برای طبیعتگردان حرفهای به شمار میرود. بازدید از این غار کهن با داستانهای جذاب خود، سفری فراموشنشدنی برای شما خواهد بود. برای سفر به این گنجینه پنهان، باید به نکات زیر توجه کنید:
- لباس، کفش مناسب و تجهیزات لازم برای غارنوردی را به همراه داشته باشید.
- خوراکی و آب کافی با خودتان ببرید.
- صبح زود یا اوایل بعدازظهر در فصلهای بهار و تابستان را برای رفتن به غار کلماکره انتخاب کنید؛ زیرا هوا خنک است و نور کافی برای مشاهده مناظر اطراف وجود دارد.
سفر به غار کلماکره در پلدختر فرصتی عالی برای کاوش در طبیعت و تاریخ است. این غار با زیباییهای طبیعی و ساختار بینظیر خود، خاطراتی ماندگار را برای شما رقم خواهد زد. پس برنامهریزی کنید، وسایل موردنیاز را جمعآوری کنید و خود را برای این ماجراجویی هیجانانگیز آماده سازید.
<علی بابا / منبع